Vatandaş Katılımlı Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Atölyesi gerçekleşti

İzmir Büyükşehir Belediyesi İzmir Planlama Ajansı’ndan Çevresel Dayanıklılık için Topluluk Katılımlı Saha ve Haritalama Çalışmalarına başladı.

İzmir Büyükşehir Belediyesi İzmir Planlama Ajansı (İZPA), şehrin kentsel ve çevresel zorluklarına sürdürülebilir çözümler üretmek için kentte topluluk kültürünü geliştirmeyi hedeflediği bir atölye serisi başlattı. İZPA Karakulaklar ve Aktif Vatandaş İzmir Ofisi tarafından "Vatandaş Katılımlı Saha Çalışmaları & Coğrafi Bilgi Sistemleri Atölye Serisi" adı altında yürütülen çalışmalar kapsamında, özgür yazılım araçlarının kullanımıyla kente dair çeşitli başlıklarda açık veri üretimi sağlanmakta. Bu doğrultuda, yangın, sel, deprem gibi tehlike ve risk unsurlarını önlemeye, afet sırasında müdahaleye, afet sonrası iyileştirmeye ve kültürel ile doğal değerlerin korunmasına yönelik eğitimler ve saha çalışmaları düzenlenmekte; mekansal veri üretimi yapılmakta.

Karşıyaka Mutluluk Ormanı Saha Çalışması ve Vatandaş Katılımlı CBS Atölyesi

İzmir’de son yıllarda artan orman yangınları, bölgedeki ekosistemlerin korunması ve onarılması için kapsamlı çalışmaların hayata geçirilmesini zorunlu kılmakta. 2024 yazında Karşıyaka Mutluluk Ormanı gibi hassas bölgelerde gerçekleşen yangınlar ile birlikte yangın sonrası izleme ve rehabilitasyon süreçlerini bir bütün olarak ele alan çalışmalar başlatıldı. Bu çalışmaların bir ayağını oluşturan Vatandaş Katılımlı Saha Çalışması ve CBS Atölyesi, üretilen kitle kaynaklı verilerle toplulukların ekosistem rehabilitasyonu süreçlerine doğrudan katkıda bulunmasına olanak tanımakta. Gerçekleştirilen çalışmalar kapsamında, topluluk kapasitenin geliştirilmesi yoluyla afet yönetiminde toplumsal farkındalığın artırılması hedeflenmekte. 

Resim

Çalışmanın ilk aşamasında Karşıyaka İlçesi'nde Mutluluk Ormanı'nda kitle kaynaklı saha tespitleri; ardından saha verilerinin işlendiği "Vatandaş Katılımlı Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Atölyesi" düzenlendi. Yeşil İzmir Gönüllüleri’nden oluşan 20 katılımcının sahada ürettiği verilerle 6 Eylül 2024 tarihinde gerçekleşen atölye, özgür yazılım araçlarının (KoboToolBox, OpenAerialMap, OpenStreetMap, QGIS) kullanımı anlamında pratik bir deneyim sağladı. Bu atölyenin ana aşamaları şu şekilde gerçekleştirildi:

Eğitim Modülü: Katılımcılara, uzaktan algılama yöntemleri ile veri toplama ve değerlendirme süreçleri anlatıldı. Özellikle uydu ve İHA görüntülerini toplama, kullanma ve paylaşma üzerine eğitim verildi. Ayrıca, KoboToolBox ve OpenAerialMap gibi özgür yazılımlar üzerinden veri indirme ve düzenleme yöntemleri de gösterildi.

Veri Toplama & Analiz: Katılımcılara, çevrimdışı ve çevrimiçi veri toplama teknikleri aktarıldı. Sahada toplanan veriler, KoboToolBox üzerinden XLS ve CSV formatlarında indirilerek atölye çalışması kapsamında kullanıldı. Özellikle yangın sonrası müdahale ve orman ekosistemi iyileştirme süreçlerinde kullanılmak üzere, topluluk temelli üretilen bilgi ve bilimsel bilgiyi bir araya getiren veri setleri üretildi.

Mekansallaştırma: OpenAerialMap, OpenStreetMap ve QGIS gibi özgür yazılım araçları kullanılarak toplanan verilerin görselleştirilmesi sağlandı. QGIS (Coğrafi Bilgi Sistemi) yazılımı kullanılarak sahada toplanan veriler mekansal verilere dönüştürüldü. Katılımcılar, 25 farklı ağaç noktasının verilerini QGIS’e aktararak görselleştirmeyi öğrendi.

Açık Veri Üretimi: Atölye, toplanan verilerin açık veri setlerine dönüştürülerek geniş bir kitleyle paylaşılmasına da odaklanmakta. Buradan hareketle, üretilen 25 ağaç nokta verisi toplanarak açık veri olarak paylaşıldı.

Resim

İzmir’de Tek Sağlık Yaklaşımı ile Orman Ekosistemini Korumak

Tek Sağlık yaklaşımı; insan, hayvan ve çevre sağlığını bütünleşik bir şekilde ele alarak, toplulukların çevresel sorunlara daha dirençli hale gelmesini teşvik etmekte. Bu anlamda gerçekleştirilen vatandaş katılımlı atölyeler, orman yangınlarından zarar gören ağaçların sağlık durumunu topluluk katılımı ile haritalandırarak orman ekosisteminin izlenmesi için somut veriler sunmakta. İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir Planlama Ajansı’nın ‘Tek Sağlık, Tek İzmir’ yaklaşımı ile yürüttüğü bu süreçte, yangın alanlarından elde edilen veriler, orman ekosistemine yönelik politika ve strateji geliştirilmesi için kritik öneme sahip.

İZPA’nın yürüttüğü "Vatandaş Katılımlı Saha Çalışmaları & Coğrafi Bilgi Sistemleri Atölye Serisi", yapay zeka, açık veri ve özgür yazılım araçları ile topluluk oluşturma ve vatandaş katılımını ön plana çıkararak İzmir’in dayanıklılığını artırma yönünde önemli bir konumda durmakta.